Makaleler




SAHTE FATURA DÜZENLEME VEYA KULLANMA SUÇU

Vergisel suç kapsamında ele alacağımız  sahte fatura düzenleme veya kullanma suçu Vergi Usul Kanunun 359’uncu maddesinde düzenlenmiştir.
 
Vergi suçları vergi mükellefleri ve sorumluları ile bunlarla hukuki ilişkide bulunan üçüncü kişilerin kanunda düzenlenmiş olan cezayı gerektirecek hareketlerle vergi kanunlarını hükümlerini ihlal etmeleridir.
 
Sahte Fatura Düzenleme veya Sahte Fatura Kullanma suçunda kasıt unsuru:
 
Sahte Fatura Düzenleme veya Sahte Fatura Kullanma suçunda kasıt unsuru açısından Vergi Usul Kanunu 306 sayılı tebliğde ayrıntılı açıklamalarda bulunulmuştur.
 
Sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlenmesi, kastın karinesi olup, düzenleyen kişinin suç işleme kastının bulunup bulunmadığının ayrıca değerlendirilmesine gerek bulunmamaktadır. Zira; sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgeyi düzenleyen kişinin   bunu bilerek ve isteyerek yaptığı kabul olunur.
 
Sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgenin kullanılması halinde ise; mükellef-sorumlu veya üçüncü kişinin bu belgeyi bilerek ve isteyerek kullanıp kullanmadığının  araştırılması gerekmektedir. Zira;  sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belgeyi kullanan kişinin bu belgenin sahte olup olmadığını bilemeyeceği durumlar söz konusu olabilmektedir.
 
Yapılan araştırma ve inceleme neticesinde, mükellefte sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanma konusunda kastın olmadığı kanaatine varılması halinde, hapis cezası ve 3 kat vergi ziyaı cezası uygulanmasını gerektiren bir durum bulunmamaktadır.
 
Ancak yapılan araştırma ve inceleme neticesinde, mükellefte sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullanma konusunda kastın olduğu yani bu işi bilerek ve isteyerek yaptığı  kanaatine varılması halinde, mükellef hakkında 3 kat vergi ziyaı cezalı tarhiyat yapılmakta ve bu tarhiyatla ilgili olarak mükellef  uzlaşma hükümlerinden de yararlanamamaktadır.
 
Ayrıca bu  mükellefler hakkında vergi suçu raporu düzenlenerek Cumhuriyet savcılığına sahte fatura kullanmaktan ve vergi kaçakçılığından suç duyurusunda bulunulmaktadır.
 
Sahte Fatura Düzenleme veya Sahte Fatura Kullanma suçunda ispat:
 
Danıştay uygulamalarında; sahte fatura düzenleyen firmanın faaliyetinin olmaması; tüm aramalara rağmen bilinen adreslerinde bulunmayan mükelleflerin; defter ve belgelerini  inceleme elemanına ibraz etmeyen mükelleflerin; vergi dairesine verilen beyannamelerine göre tarh edilen vergilerini ödemeyen mükelleflerin; yüksek miktarda fatura düzenlenmiş olmasına karşın ödenecek verginin çıkmadığı mükelleflere ait faturaların; herhangi bir şekilde mal teslimine yönelik mal alış faturalarının-nakliye ve irsaliye faturasının ambar fişinin olmadığı mükelleflerin; üretim kapasitesine göre çalışan işçinin bulunmadığı veya elektrik ve su telefon giderini olmadığı mükelleflerin; şirket ortaklarının odacı-şoför-sekreter-amele-bulaşıkçı-çoban-hamal gibi kişilerin olduğu firmaların düzenlediği faturaların sahte olarak düzenlendiğinin kabulü gerektiği açıklanmıştır.
 
Ayrıca sahte fatura düzenlediğini itiraf eden bir kişiden alınan mal alışı gerçek olmadığı gibi, yüksek tutarlı ödemelerin(düzenlenen fatura miktarına göre 8.000 TL’yi geçen ödemelerin) banka havalesi ve çek gibi ödeme vasıtası yerine  peşin veya elden yapıldığının iddia edilmesi; faturaya konu mallara ilişkin depolama-ambar giriş çıkışı belgesi-nakliye ve irsaliye belgesinin olmaması;  halinde ise düzenlenen veya kullanılan faturalar sahte kabul edilecektir.
 
Yine mükellefin sahte belge olarak kullanmış olduğu faturaların toplam miktarının, mükellefin yıl sonu toplan cirosuna  oranı da sahte faturanın bilerek kullanılıp kullanılmağı hususuna karine teşkil etmektedir.Yargıtay uygulamasında bu oran %5 olarak açıklanmıştır.
 
Yargıtay; vergi kanunlarına göre tutulması gereken defter ve belgeler yerine özel defterlere, ajandalara, bilgisayar kayıtlarına kaydedilerek vergi matrahının azaltılmasına yol açılmış bulunmasını;  defter ve belgelerin yasal gerekçe olmadan incelemeye ibraz edilmemesini;  düzenlenen faturaların üst ve alt nüshalarının farklı olarak düzenlenmesini; ticaretini yapmadığı mal için fatura düzenlenmesini;  vergi dairesinin izni olmadan bastırılan faturaların kullanılmasını; sermayesi ve fiziki yapısı itibariyle ana sözleşmesindeki işleri yapması mümkün olmayan firmaların düzenlediği faturaların kullanılmasını veya düzenlenmesini kaçakçılık suçu olarak nitelendirmiştir.
 
 
Sahte Fatura Düzenleme veya Sahte Fatura Kullanma suçunda fail kimler olabilir
 
Yargıtay, bir takvim yılını (hesap dönemi 1 Ocak – 31 Aralık dönemi) tarh dönemi olarak kabul ederek aynı yıl içinde birden fazla beyanname ile sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge kullananların eylemlerini tek bir suç olarak değerlendirmekte ancak; zararın ağırlığı, kastın yoğunluğu, failin amacı dikkate alınarak faile verilecek temel cezanın asgari sınırdan uzaklaşılarak uygulanması gerektiği görüşündedir.
 
Vergi mükellefinin gerçek kişi olması halinde kaçakçılık eyleminin gerçek kişi mükellef tarafından gerçekleştirildiği kabul edilmektedir.
 
Mükellefin yanında adam çalıştırması halinde, kaçakçılık eyleminin bu kişi ve kişiler tarafından mükellefin bilgisi ve talimatı dışında çıkar sağlamak veya mükellefe zarar vermek amacıyla işlendiğinin iddia edilmesi halinde bu durumu ispat etmek mükellefe düşmektedir.
 
Adi ortaklık şeklinde yürütülen faaliyette, kaçakçılık eyleminin hangi ortak tarafından işlendiğini saptamak için ortaklı sözleşmesinde adi ortaklığın idaresinin hangi ortağa bırakıldığını tespit etmek, şayet adi ortaklık tüm ortaklar tarafından birlikte idare ediliyorsa eylemin oluşumunda rolü olan ortağın tespit edilmesi gerekmektedir.
 
Vergi mükellefinin tüzel kişi olması halinde, tüzel kişiliğin hukuki niteliğine göre yönetim kurulu veya şirket kanuni temsilcisi veyahut da şirket müdürünün kaçakçılık eyleminden sorumludur.
 
Şayet bu kişilerin birden fazla kişi olması halinde suç ve cezada şahsilik ilkesi gereğince temsil yetkisinin bölüşümündeki ağırlık ve sınırlara göre suçun ayrıntısını bilen ve eylemin oluşumunda rolü olan yetkili temsilciye ait olduğu kabul edilmektedir.
 
Temsil yetkisinin devrinin  bir üçüncü kişiye bırakıldığı durumlarda veyahut faturaların düzenlenmesi ve alınması faturaya konu malların teslimi ve ödemelerin yapılması hususlarında yetki devri yapıldığı hallerde, yetki devri yapılan kişi  kaçakçılık suçundan sorumlu olacaktır
 
 
Sahte Fatura Düzenleme veya Sahte Fatura Kullanma suçundan(Kaçakçılık Suçundan) dolayı açılan ceza davasında yargılama süreci nasıl işler
 
Vergi Usul Kanunu’nun 359’uncu maddesinde düzenlenmiş bulunan fiillerle işlenen kaçakçılık suçları için yukarıda da açıkladığımız üzere; vergi müfettişi tarafından mükellefin kaçakçılık suçunu oluşturan eylemi bilerek ve isteyerek işlediği hususunda kanaat oluşması halinde vergi suçu raporu düzenlenir.
 
Vergi Suçu raporu doğrultusunda İlgili Vergi Dairesi Başkanlığı veya Defterdarlık tarafından Cumhuriyet Savcılığına yapılacak olan ihbar ile dosya savcılığa intikal etmiş olur ve ilgili kişi hakkında soruşturma başlatılır.
 
Cumhuriyet savcısı tarafından kaçakçılık suçu konusunda şüpheli olarak şahsın ifadesini aldıktan ve başkaca gerek gördüğü araştırmayı yaptıktan sonra kişi hakkında iddianame düzenlenerek cezalandırılması istemiyle kamu davası açılır.Uygulamada takipsizlik kararı verilmesi pek rastlanılan bir durum değildir.
 
Yargılama sürecinde ilgili Vergi Dairesi Başkanlığı veya Defterdarlığın kişinin cezalandırılması yönündeki mütalaası dava şartı olup, mu mütalaa alından kişi hakkında mahkumiyet kararı verilemez
 
Sahte Fatura Düzenleme veya Sahte Fatura Kullanma suçunda yetkili ve görevli mahkeme ile öngörülen ceza
 
Kaçakçılık suçlarında suçun işlendiği yerdeki asliye ceza mahkemeleri görevli kılınmıştır. Ceza mahkemesi; aynı fiil nedeniyle vergi mahkemesi tarafından verilen tarhiyatı kaldıran iptal kararlarıyla bağlı olmayıp beraat kararı vermek zorunda değildir.
 
Vergi Usul Kanunu’nun 359’uncu maddesine göre defter ve belgelerini ibraz etmeyenlere, yanıltıcı veya sahte belge düzenleyen ve kullananlara 18 aydan  3 yıla kadar hapis cezası istemiyle dava açılmaktadır. Pek tabidir ki; bu ceza miktarı mükellefin kaçırmış olduğu ve devleti zarara uğratmış olduğu vergi miktarına göre artırım hükümlerine tabi olabilmektedir.
 
Ayrıca yargılanan kişinin geçmiş sabıkasının olmaması-duruşmadaki hal ve davranışlarına göre başkaca suç işlemeyeceği konusunda olumlu kanaat uyanması ve kaçakçılık eylemi nedeniyle devletin uğramış olduğu zararın giderilmesi halinde sanık hakkında cezanın ertelenmesi veya hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararının verilmesi de ihtimal dahilindedir.
 
Sonuç ve Değerlendirme
 
Vergi Usul Kanunun 359’uncu maddesinde düzenlenmiş bulunan Sahte Fatura Düzenleme veya Sahte Fatura Kullanma suçu ve cezası, mükelleflerin ticari ve sosyal yaşamını olumsuz etkileyen bir sonuç doğurduğundan; gerek mükelleflerin ve gerekse de vergi inceleme elemanlarının bu durum karşısında oldukça dikkatli ve titiz davranmalarını gerektirmektedir.
 
Sahte Fatura Düzenleme veya Sahte Fatura Kullanma suçunda kasıt önemli bir unsur olup, bu kastın belirlenmesinde ise bu fiili yapanlarla ilgili yukarıda “Sahte Fatura Düzenleme veya Sahte Fatura Kullanma suçunda ispat” başlıklı bölümde yaptığımız açıklamalar önem taşımaktadır.
 
 
 


Diğer Makaleler



geri