Kira Geliri Beyanına İlişkin Hususlar

Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde yazılı mal ve hakların (Arazi, bina, haklar, motorlu taşıtlar vs.) kiraya verilmesinden elde edilen gelirler “gayrimenkul sermaye iradı” olarak adlandırılırlar ve belli koşullarda gelir vergisine tabi tutulurlar.

Kanun kısaca; mesken, işyeri ve araç kiralamalarından dolayı elde edilen gelirleri vergilendirme yoluna gitmiştir.

Anılan bu madde hükmü gereğince meskenlerinden kira geliri elde edenler de gayrimenkul sermaye iradı adı altında, kira gelirlerini vergilendirmek zorundadırlar.

Kira geliri ne zaman elde edilmiş sayılır

Bu vergi mükellefiyeti, söz konusu meskenin kiraya verilmesi sonucu kira geliri elde edilmesiyle doğar.

Bu kira geliri mükellef tarafından, o yıl içerisinde tahsil edilmiş ise, bu gelir o yılın geliri kabul edilerek o yıl içerisinde beyan edilmek zorundadır. Bununla birlikte mükellef tarafından tahsil edilen kira bedeli o yıl, ile birlikte geçmiş yılları da kapsıyorsa , bu geçmiş yıl kira bedelleri o yılın geliri kabul edilerek vergilemeye tabi tutulacaktır.

Örneğin 2008 ve 2009 yılı kira gelirleri, 2010 yılı içerisinde tahsil edilirse 2010 yılı geliri olarak dikkate alınarak verilendirilmek durumundadır.

Buna karşın, gelecek yıllara ait olup peşin tahsil edilen kira bedelleri, gelecek olan ilgili yılların geliri olarak kabul edilerek ilgili yıllarda beyan edilmesi gereklidir.

Örneğin: 2012 ve 2013 yılları kira gelirleri topluca 2011 yılında tahsil edilirse; her yıla ait kira bedeli ilgili yılda yani 2012 ve 20013 yıllarında ayrı ayrı beyan edilmesi gerekecektir.

Döviz cinsinden kiraya verme işlemlerinde tahsilatın yapıldığı tarihteki T.C. Merkez Bankası döviz alış kuru esas alınarak gayri safi hasılat belirlenir. Borsada rayici yoksa Maliye Bakanlığı tarafından saptanan kur üzerinden Yeni Türk Lirası’na çevrilir.

Emsal Kira Bedeli Uygulaması

Kiranın para dışı bir ekonomik değerle yani ayni olarak alınması halinde, tahsil edilen kiralar Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre emsal bedeli ile paraya çevrilir.

Kiraya verilen gayrimenkulün kira bedelinin, emsal kira bedelinden düşük olması hallerinde kiraya veren mükellef beyanını emsali bedel üzerinden yapmak zorundadır.

Kiraya verilen bina ve arazilerde emsal kira bedeli, Vergi Usul Kanununda belirtildiği gibi ilgili gayrimenkul için yetkili mercilere veya mahkemeye tespit yaptırılmışsa emlak vergisi değerinin %5’idir

Ancak aşağıda sayılan hallerde emsal kira bedeli uygulanmaz.

*Boş kalan gayrimenkullerin korunması amacıyla bedelsiz olarak başkalarının kullanımına bırakılması,

*Binaların mal sahiplerinin çocuklarının, anne ve babalarının veya kardeşlerinin ikametine tahsis edilmesi (Ancak, bu kimselerin ikametine birden fazla konut tahsis edilmişse bu konutların yalnız birisi hakkında emsal kira bedeli hesaplanmaz),

*Mal sahibi ile birlikte akrabaların da aynı evde veya dairede oturması,

*Genel bütçeye dahil daireler ve katma bütçeli idareler, il özel idareleri ve belediyeler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılan kiralamalar,

Kira Gelirinden İndirilebilecek giderler:

Gayrimenkul sermaye iradının(kira gelirinin) indirilebilen ve kira gelirinin vergiye tabi matrahını tespit eden iki yöntem vardır.

*Gerçek Gider Yöntemi

Gerçek gider yönteminin seçilmesi durumunda Gelir Vergisi Kanununun “Giderler” başlıklı 74.maddesinde tanımlanan giderler belgelendirilmeleri koşuluyla elde edilen gayrisafi kira gelirinden indirilebilmektedir.

*Götürü Gider Yöntemi

Bu yöntemi seçen mükellefler, (hakları kiraya verenler hariç) kira gelirlerinden istisna tutarını düştükten sonra kalan tutarın %25’i oranındaki götürü gideri indirebilirler.

Bu usulü seçen mükellef iki yıl geçmedikçe gerçek gider yöntemine dönemezler.

Kira geliri elde eden gayrimenkul sahipleri aşağıda belirtilen bağış ve yardım ile harcamalarını tamamını veya belli bir oranının indirim konu su yapabileceklerdir. Bunlar şu şekilde sıralanabilir;

* Şahıs ve Bireysel Emeklilik Sigorta Primleri

*Eğitim ve Sağlık Harcamaları

*Okul, Yurt ve Sağlık Tesisleri İçin Yapılan Bağış ve Yardımlar

*Diğer Bağış ve Yardımlar

Kira Geliri Beyan Edilirken Dikkate Alınacak İstisna Tutarı

Binaların mesken olarak kiraya verilmesinden bir takvim yılı içinde elde edilen hâsılatın 2009 yılı için 2.600 TL’si 2010 yılı için 2.600 TL’si,2011 yılı için 2.800 TL’si gelir vergisinden müstesna olup, bu tutarı geçmeyen kira gelirleri için beyanname düzenleme ve verme mecburiyeti bulunmamaktadır.

İstisna haddi üzerinde hâsılat elde edilip beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde, bu istisnadan yararlanılamaz.

Bir takvim yılı içinde elde edilen gayrimenkul sermaye iratları o yılın sonunda Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi verilmek suretiyle beyan edilmesi gerekmektedir.

Mali Hukuk Uzmanı

Av. Halil İbrahim TURAN

Diğer Makaleler

geri