DEFTER VE BELGELERİN MÜCBİR SEBEP NEDENİYLE İBRAZ EDİLEMEDİĞİNİN KANITLANMASI HALİNDE VERGİ ZİYAI CEZASI VE ÖZEL USULSÜZLÜK CEZASI KESİLEMEYECEĞİ HAKKINDA

213 sayılı Vergi Usul Kanununun 373. maddesinde yer alan hükme göre “ Bu Kanunda yazılı mücbir sebeplerden herhangi birinin vukua geldiği malum ise veya tevsik ve ispat olunursa vergi cezası kesilemeyeceği” hükme bağlanmıştır.

213 sayılı Vergi usul kanununun 13. maddesinin 2. fıkrasında vergi ödevlerinin yerine getirilmesine engel olacak, yangın, yer sarsıntısı ve su basması gibi afetler, 4. fıkrasında ise sahibinin iradesi dışındaki sebepler dolasıyla defter ve vesikaların elinden çıkmış bulunması hali mücbir sebepler arasında sayılmıştır.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununun 29. maddesinin 1/a bendinde, mükelleflerin, yaptıkları vergiye tabi işlemleri üzerinden hesaplanan katma değer vergisinden, bu kanunda aksine hüküm olmadıkça faaliyetlerine ilişkin olarak kendilerine yapılan teslim ve hizmetler dolayısıyla hesaplanarak düzenlenen fatura ve benzeri vesikalarda gösterilen katma değer vergisini indirebilecekleri, aynı Kanunun 34. maddesinin 1. bendinde, yurt içinden sağlanan veya ithal olunan mal ve hizmetlere ait katma değer vergisinin alış faturası veya benzeri vesikalar ve gümrük makbuzu üzerinde ayrıca gösterilmek ve bu vesikalar kanuni defterlere kaydedilmek şartıyla indirilebileceği öngörülmüştür.

Yukarıda açıklanan Yasa hükümlerine göre; fatura ve benzeri vesikalarla bunların kaydedildiği kanuni defterleri ibraz zorunluğu bulunan yükümlüden, ancak kanunda öngörüldüğü şekilde bir mücbir sebep halinin mevcudiyeti durumunda defter ve belgelerinin ibrazı aranmayarak sonradan ibraz edilebilen fatura ve benzeri vesikalarda yer alan katma değer vergilerinin indiriminin kabulü mümkündür.

Defter ve belgelerin zayi olduğu hususu kanunda yazılı mücbir sebeplerin kanıtlanması halinde, işbu defter ve belgeler mahkeme aşamasında mahkemeye ibrazı halinde; mahkemece işbu defter ve belgeler vergi dairesine gönderilerek vergi dairesine yeniden inceleme yaptırılması mümkündür.

Ancak defter ve belgelerin mücbir sebep nedeniyle ibraz edilemediğinin kanıtlanması halinde; işbu defter ve belgeler mahkemeye sunulmasa dahi 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 373. maddesinde yer alan hükme göre vergi ziyaı cezası ile özel usulsüzlük cezası kesilemez.

Nitekim Danıştay 9.Dairesi 08.11.2012 tarih ve 2009/7114 Esas-2012/6565 Karar sayılı ilamında bu hususa vurgu yaparak; davacının 2003 ve 2004 yıllarına ilişkin defter ve belgelerinin aracından çalındığını ileri sürerek başvurduğu Kadıköy 4. Asliye Hukuk Mahkemesi'nce söz konusu defter ve belgelerin zayi olduğunun davacı tarafından kanıtlandığı gerekçesiyle zayi belgesi verilmesine karar verildiği anlaşılmış olup; 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 373 maddesinde mücbir sebep durumunda ceza kesilmeyeceğinin hükme bağlanması karşısında kesilen vergi ziyaı cezası ile özel usulsüzlük cezasının kaldırılması gerektiğine hükmetmiştir.

Tüm bu yukarıda açıklanan yasal hüküm ve Danıştay uygulaması dikkate alındığında defter ve belgelerin ibraz edilmesinin mükellef açısında ne kadar önemli olduğu açıkça ortadadır.

Mükelleflerin defter ve belgeleri kanunda açıklanan mücbir sebepler nedeniyle ibraz edemediğini kanıtlayarak bu hususu ileri sürmesi halinde; defter ve belgelerini mahkeme sunmasa dahi sadece ortaya çıkan vergi aslından sorumlu olacak olup; vergi aslına bağlı ortaya çıkan vergi ziyaı cezası ve özel usulsüzlük cezasından ise kurtulma imkanı doğacaktır.

vergi davasına bakan vergi avukatı olarak vergi davasında yukarıda açıkladığımız hususlarının gözönünde bulundurulması gerekmektedir.

Diğer Makaleler

geri