Makaleler




FİKRİ VE SANAT ESERLERİ İLE TELİF HAKLARINDAN ELDE EDİLEN GELİRLERİN VERGİLENDİRİLMESİNDE KAZANÇ İSTİSNASI

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 65. maddesinde her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançların serbest meslek kazancı olduğunun belirtilmiş olup;

193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun serbest meslek kazançlarından istisnalar başlıklı 18 inci maddesinde ise; Müellif,  mütercim, heykeltıraş, hattat, ressam, bestekâr ve mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının, şiir, hikaye, roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeler, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video bandı, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazetede, dergi, radyo, televizyon ve videoda yayınlamak veya kitap, resim, heykel ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak veya bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak suretiyle elde ettikleri hasılatın gelir vergisinden müstesna olduğunun hükme bağlanmıştır.

Bu kazanç istisnasının uygulanabilmesi için maddede yer alan fikri ürünlerin serbest meslek faaliyeti olarak meydana getirilmesi, dolayısıyla elde edilen gelirin serbest meslek kazancı olması ve bunun yanı sıra serbest meslek faaliyeti sonucu ortaya konulan çalışmalarında 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu uyarınca eser sayılması gerekmektedir.

5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’nun  1 inci maddesinde eser; sahibinin hususiyetini taşıyan ve kanun uyarınca ilim, edebiyat, musiki, güzel sanatlar ve sinema eserleri sayılan her nevi fikir ve sanat mahsulleri olarak tanımlanmış, bu Kanun kapsamına giren eserler ilim ve edebiyat eserleri ile musiki eserleri, güzel sanat ve sinema eserleri olmak üzere dört grup halinde sayılmıştır.

Bir fikir ürünün eser sayılmasındaki önem, onun korunmasıyla sıkı sıkıya ilgilidir. Koruma, ancak toplumun kültürünü geliştiren, zenginleştiren ve ona katkıda bulunan fikri ürünler için sağlanmaktadır. İşte Gelir Vergisi Kanunu'nun 18 inci maddesiyle getirilen istisnanın amacı da, bu şekilde toplum kültürüne katkıda bulunan müellif, mütercim, heykeltraş, ressam, bestekar ve mucitlerin, ilim ve edebiyat eserleri ile musiki eserleri, güzel sanat ve sinema eserlerinin devamını sağlamak, teşvik etmektir.

Kazanç İstisnası Yönünden; Telif ücretinin, bir fikir ve sanat eserinin üzerindeki hakların satılması, devir ve temlik edilmesi ile kiralanması karşılığında alınan ücret olduğu dikkate alındığında, davacının sözü ve bestesi kendisine ait olan müzik eserlerinin telif hakkının satılmasından elde ettiği bu gelirin Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesinde yapılan düzenlemeler çerçevesinde gelir vergisinden müstesna olduğu tartışmasızdır.

Ancak bu eserlerin telif haklarının satılması, devir ve temliki ve kiralanması dışında kalan sahnede veya konserde okunması, çoğaltılarak üçüncü kişilere satılması suretiyle elde edilen kazanç, serbest meslek kazancı olup istisna kapsamında değerlendirilemeyeceği gibi, vergilendirilmesi gereken bir kazançtır.

Kişilerin fikir ve sanat eserleri üzerinde başkasının tasarruf etmesi için telif hakkının satılması veya devredilmesi söz konusu olmaksızın bu eserler üzerinden  ticari bir organizasyona dayalı olarak elde edilen kazançlar ticari kazanç olarak vergilendirilmesi gerekmektedir.

Nitekim Danıştay 3.Dairesi 28.11.2012 tarih ve 2010/ 2303 Esas- 2012 / 3985 Karar sayılı  ilamında bu hususa vurgu yaparak ; internet servis sağlayıcılarından sanal alan kiralamak suretiyle kurulan internet sitesinde yazılımı yapılan bilgisayar programındaki oyunun belli bir bedel karşılığı internet kullanıcılarına sunularak elde edilen kazancın ticari kazanç olduğuna hükmetmiştir.

Danıştay Karar gerekçesinde; davacının yazılımını kendisinin yaptığı bilgisayar programındaki 101 adlı oyunu kendi kurduğu internet sitesinde üyelerine belli bir bedel karşılığında kullanıma açtığı ve söz konusu sitede yayınladığı, muhtelif banka hesaplarına 2003 yılından 2006 yılının sonuna kadar toplam 159.826,27 TL tutarındaki paranın yatırıldığı tespit edilmiş, davacı inceleme elemanına verdiği ifadede, internet sitesinde programın ek avantajlarından yararlanan yaklaşık 1000 kişinin ücret ödediğini, tahsilatların banka aracılığıyla gerçekleştirildiğini  beyan etmiş, davacının internet sitesinde üyelerine belli bir bedel karşılığında oyun hizmeti sunduğu dava konusu tarhiyat, neden olan faaliyetin ticari faaliyet olduğu ve bu faaliyetten elde edilen kazancın ticari kazanç hükümlerine göre vergilendirilmesi gerektiği sonucuna varıldığından, vergilendirmeye konu kazancın telif kazancı olarak kabulü suretiyle vergiden müstesna tutulan serbest meslek kazancı olduğu yönünde verilen vergi mahkemesi kararında hukuka uygunluk bulunmadığı açıklanmıştır.

Yine Danıştay 4.Dairesi 17.05.2004 tarih ve 2003/ 1481 Esas-2004/1008 Karar sayılı ilamında davacının ses sanatçısı olarak yaptığı anlaşma sonucu kaset çıkarma ve konser verme çalışmalarının  istisna kapsamında sayılamayacağından bu faaliyetinden elde ettiği gelirden dolayı vergiye tabi olduğuna hükmetmiştir.

Gelir Vergisi Tevkifatı Yönünden; 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu hükümlerine göre eser niteliği taşıması ve bu durumun Kültür Bakanlığı'ndan alınacak belgeyle tevsik ve ispat edilmesi halinde Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının 2/b bendi uyarınca %17 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir.

Öte yandan; dar mükellefiyete tabi olanlara, telif haklarının satışı dolayısıyla yapılan ödemelerden Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesinin birinci fıkrasının 4 numaralı bendi uyarınca %20 oranında vergi tevkifatı yapılması gerekmektedir.

Katma Değer Vergisi uygulaması Yönünden; 19 sayılı Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinde, Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesi kapsamına giren işlerde katma değer vergisi mükellefiyetinin şartları ve beyanname verme şekilleri açıklanmış bulunmaktadır. Bu genel tebliğde; Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesindeki işleri mutad ve sürekli şekilde yapanların gerçek usulde katma değer vergisi mükellefi olacakları, arızi nitelikte yapanların ise katma değer vergisi mükellefi olmayacakları belirtilmiş ve sorumlu sıfatıyla katma değer vergisi beyannamesi verilebilmesi için öngörülen koşullar açıklanmıştır.

05.12.2019 tarihinde kabul edilen 7194 sayılı yasanın 10. Maddesiyle 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun 18.maddesine “Bu madde kapsamındaki kazançları toplamı 103 üncü maddede yazılı tarifenin dördüncü gelir diliminde yer alan tutarı aşanlar (500.000 TL aşanlar) bu istisnadan faydalanamazlar. Bu durumda olanların, 94 üncü maddenin birinci fıkrası kapsamında tevkifat yapma yükümlülüğü yoktur.” Fıkrası eklenmiştir.

vergi davasına bakan vergi avukatı olarak vergi avukatı kanalı ile açcağınız vergi davasında Fikri Ve Sanat Eserleri İle  Telif Haklarından Elde Edilen Gelirlerin Vergilendirilmesinde yukarıda açıkladığımız hususların gözönünde bulundurulması gerekmektedir



Diğer Makaleler



geri